Balladyna

W Opolskim Teatrze Lalki i Aktora sięgnęliśmy po tekst romantyczny – znakomity przykład literatury klasycznej. Osadzając dramat Słowackiego w świecie balansującym pomiędzy światem magicznym i współczesnym, poszukujemy sposobności do dialogu.

Baśniowa tragedia Słowackiego jest wciąż bogatym źródłem inspiracji nie tylko w teatrze. Utwory zrodzone z motywów „Balladyny” to interpretacje odsłaniające złożoność i bogactwo tego romantycznego dzieła. Ale to przede wszystkim dramat filozoficzny o sprzecznościach tkwiących w naturze rzeczywistości i naturze człowieka, jego rozterkach i wyborach, etycznych dylematach. Może nawet zwłaszcza dzisiaj…

Świat Balladyny to świat sprzeczności, które splatając się ze sobą, tworzą nie tylko nową rzeczywistość, pełną dysonansów, ale także niejasną, trudną do pochwycenia, niemożliwą do pojęcia. Rzeczywistość zdaje się rozpryskiwać na kawałki i łączyć w hybrydyczny, szalony wzór. Dlaczego w tej splątanej rzeczywistości wszystko dzieje się sprzecznie z oczekiwaniami i pragnieniami człowieka? Co rządzi ludzkim losem? W tekście Słowackiego to ironia, nieprzewidywalność i przypadkowość losu. W spektaklu Dworakowskiego brak miłości i czułości do drugiego, do świata.

Dzisiejsze rozczytanie „Balladyny” nie jest pozbawione kontekstu współczesnego. Balladyna dziś, to nastolatka, która wchodzi w dorosłość. Ten ważny i kluczowy moment dopomina się o odpowiedzialne decyzje, o stanowienie o sobie. Miejsce, w którym przyszło jej żyć, jest niejednorodne, pełne napięć, odarte ze swojej tożsamości. Jest ona jednak reprezentantką tego miejsca, bo przecież z niego wyrosła. Zagubiona w świecie, bo zagubiona w swym mikrokosmosie, nie ma dostępu do prawd przodków. Jej rzeczywistość oscyluje pomiędzy ludyczną wsią, światem zrodzonym z niespójnych narracji; z muzyką disco polo w tle a światem, który wyzbył się korzeni, jest jedynie skansenem tradycji a nie żywą prawdą.

Balladyna nie jest utkana ze zła, jej tragizm polega na tym, że niejako wchodzi w zbrodniczą rolę. Zbrodnia nie jest przypadkowa, choć nie jest też wyrachowana - staje się inicjacją, która wyznacza jej rolę zbrodniarki do końca życia w spolaryzowanym świecie, gdzie ktoś zawsze musi być zły, by można było się przyglądać tej historii jak w zwierciadle. Jej los staje się metaforą tego, jak łatwo zło i zbrodnię wpuścić do swojego ogrodu, a człowiek postępuje niczym barbarzyńca, niszcząc samego siebie.

Ten dramat, choć z epoki romantyzmu, widziany w tym kontekście, staje się także dramatem naszych czasów - kiedy każdy wybór, jakiego dokonamy, będzie zły, gdy następstwem każdej naszej decyzji będzie nieszczęście, ból - czy nasze, czy innych… Taka rzeczywistość mocno kształtuje Balladynę, skazuje na nieszczęście, cierpienie i zbrodnię.

W „Balladynie” widzimy świat z różnych perspektyw. A gdy kurtyna opada… co widzimy naprawdę?

Karolina Gorzkowska - Balladyna
Aleksandra Mikołajczyk - Goplana
Anna Wieczorek - Alina
Agnieszka Zyskowska-Biskup - Matka
Zygmunt Babiak - Skierka
Łukasz Bugowski - Grabiec
Jakub Kowalczyk - Fon Kostryn
Jakub Mieszała - Kirkor
Andrzej Mikosza - Pustelnik
Tomasz Szczygielski - Filon, Goniec
Andrzej Szymański - Chochlik