RZEŹNIK W TEATRZE

(…)
Porządek, oszczędność, kalkulacja, praca są podstawowymi wyznacznikami etosu mieszczańskiego i racjonalności kapitalistycznej opisywanej przez Maxa Webera. Jednak „prezydentki” same swoimi wypowiedziami (…) demaskują świat „najmieszczańszych” wartości. Najpełniej iluzję tę obnaża Maryjka, niwecząc marzenia Erny o uporządkowanym, kupieckim życiu z Wotillą oraz seksualne potrzeby (dobrze przy tym skrywane) Grety. Symboliczną formę tej demaskacji stanowi opowieść bohaterki o wydobywaniu „spracowanymi rękami” fekaliów, konserw, piwa i perfum z zapchanych otworów kloacznych. Bohaterki Schwaba żyją w świecie ułudy i obłudy, gdzie fałszem (i – dodałby autor – smrodem) trąci zarówno to, co ziemskie, jak i to, co transcendentne. (…)
Jedyne relacje, jakie zachodzą między bohaterami, mają charakter zwierzęcy lub kupiecki. Bohaterów Schwaba odczłowiecza język, łączą ich ponadto skatologiczne uniwersalia: człowiek zostaje zredukowany do mięsa, jego czynności życiowe ograniczają się do wchłaniania i wydalania. „Ludzi, którzy nie chodzą na sumę, przemienić trzeba na kiełbasę” – mówi Erna w „Prezydentkach”, cytując kupca Wotillę. (…)

Fragment z: Mariusz Czubaj, „Rzeźnik w teatrze”, Dialog nr 9 / 1999

RZEŹNIK
W TEATRZE

(…)
Porządek, oszczędność, kalkulacja, praca są podstawowymi wyznacznikami etosu mieszczańskiego i racjonalności kapitalistycznej opisywanej przez Maxa Webera. Jednak „prezydentki” same swoimi wypowiedziami (…) demaskują świat „najmieszczańszych” wartości. Najpełniej iluzję tę obnaża Maryjka, niwecząc marzenia Erny o uporządkowanym, kupieckim życiu z Wotillą oraz seksualne potrzeby (dobrze przy tym skrywane) Grety. Symboliczną formę tej demaskacji stanowi opowieść bohaterki o wydobywaniu „spracowanymi rękami” fekaliów, konserw, piwa i perfum z zapchanych otworów kloacznych. Bohaterki Schwaba żyją w świecie ułudy i obłudy, gdzie fałszem (i – dodałby autor – smrodem) trąci zarówno to, co ziemskie, jak i to, co transcendentne. (…)
Jedyne relacje, jakie zachodzą między bohaterami, mają charakter zwierzęcy lub kupiecki. Bohaterów Schwaba odczłowiecza język, łączą ich ponadto skatologiczne uniwersalia: człowiek zostaje zredukowany do mięsa, jego czynności życiowe ograniczają się do wchłaniania i wydalania. „Ludzi, którzy nie chodzą na sumę, przemienić trzeba na kiełbasę” – mówi Erna w „Prezydentkach”, cytując kupca Wotillę. (…)

Fragment z: Mariusz Czubaj, „Rzeźnik w teatrze”, Dialog nr 9 / 1999

Dla kobiety jest to już ważny zadatek, że przynajmniej pachnie tak, jak ulubione jedzenie swojego mężczyzny.

Dla kobiety jest to już ważny zadatek, że przynajmniej pachnie tak, jak ulubione jedzenie swojego mężczyzny.

MORALNOŚĆ
MIESZCZAŃSKA

stanowi zespół dyrektyw i tylko tych czynów, które są przez nie sankcjonowane, uważanych za typowe dla różnych środowisk europejskich od połowy XIX w. do czasów współczesnych. Trudno ustalić, czy powstały one w środowisku mieszczańskim, czy poza nim. Jako reprezentatywny zespół poglądów wykazuje pewną analogię do moralności chrześcijańskiej. „Moralność chrześcijańska jako jednolity twór historyczny nie istnieje i nie można takiego jednolitego wzoru znaleźć nawet w Ewangeliach”. Pewien jej typ, w jakim dominują cnoty „miękkie”, jest wspólny ludziom, którym chrześcijaństwo jest najzupełniej obce. Autorka [Maria Ossowska] uważa, że tak rozumiana moralność chrześcijańska nie musi być moralnością chrześcijan.

Fragment z: Wojciech Misztal, „Etos mieszczański i jego odmiany (ujęcie Marii Ossowskiej)”

MORALNOŚĆ
MIESZCZAŃSKA

stanowi zespół dyrektyw i tylko tych czynów, które są przez nie sankcjonowane, uważanych za typowe dla różnych środowisk europejskich od połowy XIX w. do czasów współczesnych. Trudno ustalić, czy powstały one w środowisku mieszczańskim, czy poza nim. Jako reprezentatywny zespół poglądów wykazuje pewną analogię do moralności chrześcijańskiej. „Moralność chrześcijańska jako jednolity twór historyczny nie istnieje i nie można takiego jednolitego wzoru znaleźć nawet w Ewangeliach”. Pewien jej typ, w jakim dominują cnoty „miękkie”, jest wspólny ludziom, którym chrześcijaństwo jest najzupełniej obce. Autorka [Maria Ossowska] uważa, że tak rozumiana moralność chrześcijańska nie musi być moralnością chrześcijan.

Fragment z: „Etos mieszczański i jego odmiany (ujęcie Marii Ossowskiej)”, Wojciech Misztal

WSPÓŁCZESNA
MORALNOŚĆ

(...) wszystkie te różne pojęcia, które składają się na nasz dyskurs moralny, pierwotnie wywodzą się z większych całości teoretycznych i praktycznych, w których odgrywały określone role i funkcje wyznaczone im przez konteksty i które teraz zostały ich już pozbawione. Ponadto pojęcia, którymi się posługujemy w niektórych przynajmniej przypadkach, zmieniły swój charakter w ciągu ostatnich 300 lat; używane przez nas terminy wartościujące zmieniły swoje znaczenie. terminy takie jak „cnota”, „sprawiedliwość”, „pobożność, „obowiązek”, a nawet „powinność” w procesie przechodzenia od różnorodności kontekstów, z których się pierwotnie wywodziły, do naszej współczesnej kultury, stały się czymś innym, niż były kiedyś. (…)

Fragment z: Alasdair MacIntyre, „Dziedzictwo cnoty. Studium z teorii moralności”, tłum. A. Chmielewski, PWN, Warszawa 1996

WSPÓŁCZESNA
MORALNOŚĆ

(...) wszystkie te różne pojęcia, które składają się na nasz dyskurs moralny, pierwotnie wywodzą się z większych całości teoretycznych i praktycznych, w których odgrywały określone role i funkcje wyznaczone im przez konteksty i które teraz zostały ich już pozbawione. Ponadto pojęcia, którymi się posługujemy w niektórych przynajmniej przypadkach, zmieniły swój charakter w ciągu ostatnich 300 lat; używane przez nas terminy wartościujące zmieniły swoje znaczenie. terminy takie jak „cnota”, „sprawiedliwość”, „pobożność, „obowiązek”, a nawet „powinność” w procesie przechodzenia od różnorodności kontekstów, z których się pierwotnie wywodziły, do naszej współczesnej kultury, stały się czymś innym, niż były kiedyś. (…)

Fragment z: Alasdair MacIntyre, „Dziedzictwo cnoty. Studium z teorii moralności”, tłum. A. Chmielewski, PWN, Warszawa 1996